Cách Dạy Con Theo Phương Pháp Montessori Tại Nhà: Hướng Dẫn Chi Tiết

Một em bé hai tuổi tự đi về phòng của mình, đến tủ quần áo nhỏ. Đứa bé lôi ra một chiếc áo, một chiếc quần và một đôi tất cho mình. Bé đặt quần áo trên giường và bắt đầu lần lượt mặc vào người từng thứ. Một đứa bé độc lập với những kỹ năng sống thực tế đã sẵn sàng để bắt đầu chuyến đi chơi cùng bố mẹ!

Điều này có thể xảy ra không? Có thể và nhiều người thực hành nuôi dạy con theo phương pháp Montessori đã làm được. 

Làm quen với việc nuôi dạy con theo phương pháp Montessori

Triết lý Montessori được Tiến sĩ Maria Montessori tiên phong triển khai vào đầu những năm 1900. Phương pháp Montessori nhấn mạnh tính độc lập, giao tiếp, kỷ luật tích cực, tôn trọng trẻ và cho phép trẻ làm việc theo tốc độ của riêng mình.

Trọng tâm của phương pháp Montessori là sự phát triển toàn diện của trẻ em. Nhiều cha mẹ đã đưa triết lý Montessori vào áp dụng trong cuộc sống hằng ngày. Và đối với nhiều đứa trẻ, Montessori không chỉ là phương pháp nuôi dạy của cha mẹ lúc bé - Montessori trở thành một phong cách sống khi trẻ lớn lên.

Phương pháp Montessori là gì? 

“Đừng bao giờ giúp một đứa trẻ với một nhiệm vụ mà trẻ cảm thấy mình có thể tự làm được.” - Tiến sĩ Maria Montessori.

Câu nói này đi vào trọng tâm của phương pháp giáo dục Montessori. Trẻ em gặp khó khăn khi học cách hoàn thành các nhiệm vụ mới - người lớn cũng vậy. Nhưng thường thì người lớn rất vội vàng và trẻ nhỏ thì lúng túng nên cha mẹ thường xen vào nói: "Để đấy mẹ giúp" hoặc "Bố làm cho con."

Với việc nuôi dạy con theo phương pháp Montessori, trẻ được thực hành các kỹ năng và phát triển chúng theo tốc độ của riêng con, trong khoảng thời gian mà trẻ cần, không bị gián đoạn. Cha mẹ không can thiệp vào ham muốn học hỏi tự nhiên của trẻ. Thay vào đó, trẻ em được khuyến khích tự mình hoàn thành nhiệm vụ, ngay cả khi phải mất nhiều thời gian hơn một chút.

Điều đó không có nghĩa là cha mẹ không dạy con mình. Cũng giống như trong lớp học Montessori, nơi giáo viên được gọi là người hướng dẫn, cha mẹ trở thành người hướng dẫn ở nhà, bồi dưỡng khả năng tự nhiên của con bằng cách làm mẫu và khơi dậy ý thức về bản thân.

Các quy tắc quan trọng khi thực hành Montessori tại nhà

Bạn có biết một đứa trẻ 1–2 tuổi có thể tự đi giày nếu được cho thời gian và không gian cần thiết? Nhưng chúng ta có cho con làm không? Là cha mẹ, bản năng mách bảo chúng ta rằng mình phải xỏ giày cho con - không phải giúp con, không hướng dẫn con mà thực sự là tự tay chúng ta xỏ vào. Chúng ta đang gấp và theo cách này, chúng ta sẽ không 'lãng phí' bất cứ phút giây nào. Điều đó có nghĩa rằng, chúng ta đã cướp đi cơ hội để con tự học mọi thứ, theo tốc độ của riêng chúng và để con cảm thấy độc lập hơn. 

Thực hành Montessori tại nhà nghĩa là tôn trọng trẻ, cho con cơ hội để tự hành động và phát triển tiềm năng của bản thân khi con khi ở nhà. Điều này sẽ giúp con trở nên tự tin vào bản thân.

Việc áp dụng phong cách Montessori trong việc nuôi dạy con cái sẽ đòi hỏi bố mẹ có sự kiên nhẫn và cũng cần có tinh thần cởi mở. Sau đây là một số điều cơ bản về phong cách nuôi dạy và giáo dục Montessori tại nhà cho trẻ.

1. Tôn trọng con bạn

• Trẻ em là những cá thể có suy nghĩ của riêng mình, không phải là những em bé “biết gì đâu” như người lớn vẫn mặc định.
• Trẻ em sở hữu những năng lực bản năng đủ để con chủ động khám phá thế giới xung quanh.
• Không bỏ qua cảm nhận và thái độ của con chỉ vì chúng là trẻ em.
• Trẻ em có quyền sở hữu đối với cơ thể của mình để tự do vận động, khám phá.

Nuôi dạy con theo phương pháp Montessori sẽ không đạt hiệu quả tích cực nếu trong tư tưởng cha mẹ vẫn coi con là những đứa trẻ cần biết nghe lời.

Làm thế nào bạn có thể làm điều đó? 

Bạn có thể bắt đầu bằng cách lắng nghe quan điểm của trẻ và tôn trọng chúng, trao quyền quyết định cho chúng. Điều đó không có nghĩa là nói “có” với mọi thứ hoặc chấp nhận mọi yêu cầu của con, mà là trao đổi với nhau để đi đến một thỏa thuận hợp lý. Nó có nghĩa là lắng nghe trẻ khi trẻ nói chuyện với bạn, cho trẻ thấy rằng bạn hiểu mong muốn và nhu cầu của trẻ, ngay cả khi bạn không thể đáp ứng được yêu cầu đó.

Một cách khác để thể hiện sự tôn trọng với những đứa con nhỏ của bạn là nói chuyện với trẻ như nói chuyện với một người trưởng thành. Bạn không nói chuyện với trẻ bằng cách lên giọng kẻ cả, hay cười cợt khi bạn nghĩ điều con muốn nói chẳng quan trọng gì. Bạn cần tôn trọng và khuyến khích con khi con cố gắng sử dụng từ ngữ để diễn đạt những gì mình muốn. Điều này sẽ giúp nâng cao kỹ năng ngôn ngữ của trẻ và giúp trẻ giao tiếp hiệu quả hơn.

Tôn trọng con bạn cũng có nghĩa là xin lỗi con khi bạn sai hoặc khi bạn không thể giữ lời của mình. Nó không chỉ thể hiện sự tôn trọng mà còn là cách dạy cho con hành vi mà bạn muốn thấy con mình làm bởi trẻ sẽ sao chép mọi hành động, lời nói của bạn.

Một cách khác để thể hiện sự tôn trọng là không ép buộc tình cảm. Cho phép con lựa chọn nếu chúng muốn ôm hoặc hôn bạn hoặc bất kỳ ai khác, ngừng cù, ôm và chạm vào khi chúng nói bạn “đừng làm nữa”. Thực hành Montessori tại nhà cần sự kiên nhẫn rất lớn, không phải chỉ ngày một ngày hai mà thành công.

2. Dành cho con sự tự do và cho chúng biết về giới hạn của chúng

Với việc nuôi dạy con theo phương pháp Montessori, điều quan trọng là một đứa trẻ được phép tự mình khám phá thế giới xung quanh. Để làm như vậy, hãy cho trẻ nhiều không gian để trẻ không bị hạn chế hành động và di chuyển trong nhà.

Bạn có thể đặt đồ chơi, sách, áo quần trên giá thấp để trẻ có thể tự lấy. Hãy cho con tự do chơi các trò chơi hoặc đồ chơi mà trẻ thích. Bạn muốn dành nhiều thời gian cho con và hướng dẫn con khi cần thiết. Khi bạn chơi với con, hãy cho phép con dẫn dắt trò chơi (con sẽ nói với bạn con muốn bạn làm gì) và tránh việc bạn chỉ đạo (bạn nói với con bạn muốn con làm gì). Nếu bạn đang bận, bạn có thể nói rằng bạn không thể chơi vào lúc này và để con học chơi độc lập. 

Trong con khi chơi một mình, tất nhiên bạn sẽ cần phải để mắt đến chúng vì hầu hết trẻ em đều đang học cách tôn trọng ranh giới và nếu lơ là con có thể bị nguy hiểm. Điều quan trọng là nói cho con rõ ràng về ranh giới của con (Ví dụ: Con có thể chơi bất cứ đâu trong phòng nhưng không được trèo qua cổng chắn khu vực chơi). Điều này sẽ giúp con dần học được tầm quan trọng của sự tự chủ. Có thể con bạn sẽ thử vượt qua ranh giới một vài lần, hãy luôn giữ cho mình sự bình tĩnh và nghiêm túc khi trao đổi với con.

3. Điều chỉnh ngôi nhà của bạn để phù hợp với việc thực hành Montessori tại nhà

Khi nuôi dạy một đứa trẻ theo phương pháp Montessori, điều cần thiết là bạn phải trao quyền tự chủ đầy đủ cho con mình. Điều này có nghĩa là nếu con muốn bắt chước bạn (và con sẽ bắt chước!), thì bạn phải để con làm như vậy. Nuôi dạy con theo phương pháp Montessori không phải là chỉ thực hành các hoạt động chơi, mà còn thực hành trong các công việc sinh hoạt hàng ngày. Trẻ sẽ học được tính tự lập, kỷ luật trong mọi công việc đời sống, nuôi dưỡng mong muốn được làm người giúp đỡ, người có ích có sẵn trong trẻ. Bạn có thể thấy rõ nhất khi con quan sát việc bạn làm và muốn “tranh giành” để làm thay bạn.

Ví dụ, nếu con bạn muốn lấy đầy cốc nước của mình trước khi uống (giống như cách bạn làm), hãy để con làm mặc dù con có thể làm đổ cốc. Bạn có thể thay bằng bình và cốc nhỏ hơn, vừa với sức tay con, để chúng ở nơi con có thể lấy được mà không cần bạn hỗ trợ. Điều này không chỉ giúp phát triển các kỹ năng nhận thức mà còn truyền cho con cảm giác tự tin, tất cả chỉ có thể đạt được nếu bạn thực sự để con tự làm những công việc nhỏ này.

Ban đầu, bạn có thể mất công dọn dẹp hơn. Tuy nhiên, với một chút thời gian và kiên nhẫn, bạn có thể hướng dẫn con thực hành và làm tốt hơn mỗi ngày. Bạn cũng có thể dạy con cùng bạn dọn dẹp những mớ hỗn độn mà chúng tạo ra.

4. Dạy con về quan hệ nhân quả, chịu trách nhiệm với lựa chọn của mình 

Vì bạn đang cho con quyền tự do thực hiện các lựa chọn của riêng mình và tự làm mọi việc một mình, có nhiều lúc con sẽ làm sai hay mắc sai lầm. Làm bố mẹ, chúng ta thường cố hết sức để con tránh việc mắc sai lầm.  Ví dụ: Rót nước cho con để con không làm đổ ra sàn. 

Tuy nhiên, hãy để con mắc sai lầm. Đó là cách duy nhất để con học một cách hiệu quả nhất. Khi con làm sai gì, hãy cùng nhau dọn dẹp và hỏi con bạn xem chúng có thể tránh được điều đó vào lần sau như thế nào. Điều này sẽ cho phép con hiểu về quan hệ nguyên nhân - kết quả giữa các hành động khác nhau và chuẩn bị cho con không mắc lại sai lầm tương tự. Giáo dục Montessori khuyến khích trẻ thử nghiệm, cổ vũ trẻ khi đạt kết quả tốt, khuyến khích trẻ chịu trách nhiệm nếu lựa chọn sai. Sự tự do trong việc nuôi dạy con theo phương pháp Montessori không phải là dung túng cho trẻ tuỳ tiện. Trong quá trình trưởng thành, việc chịu trách nhiệm với những việc nhỏ này sẽ giúp trẻ hình thành tư duy phân tích trước khi lựa chọn. Theo thời gian, trẻ tránh được những nguy cơ lựa chọn sai một cách chủ động. Trẻ tự mình trải nghiệm và hiểu các lựa chọn thay vì chỉ nghe người lớn truyền đạt máy móc.

5. Quan sát và diều chỉnh 

Đây là thao tác rất quan trọng trong quá trình thực hành Montessori tại nhà. Trọng tâm của cách nuôi dạy trẻ theo phương pháp Montessori là để trẻ được là chính mình. Khi bạn quan sát con, bạn sẽ hiểu những điều con thích, không thích và cách con muốn làm những hoạt động hàng ngày của mình. 

Ví dụ: con bạn có thể thích chơi với cây đàn piano của mình nhưng không tỏ ra hứng thú với bộ Lego bạn đã mua. Dựa trên điều này, bạn có thể khuyến khích con nghe và thử chơi các loại nhạc cụ và xem liệu con có tìm thấy thứ mà con thực sự muốn học hay không. 

Bạn cũng có thể điều chỉnh các đồ chơi và hoạt động dựa trên nhu cầu và sở thích của con. Điều này không có nghĩa là bạn không nên khuyến khích con thử những điều mới vì chắc chắn sở thích có thể thay đổi theo thời gian. Tuy nhiên, hãy làm theo sự dẫn dắt của con bạn và đừng ép buộc chúng theo sở thích của bạn. 

6. Thuyết phục và hướng dẫn thành viên khác trong gia đình cùng nuôi dạy con theo phương pháp Montessori 

Để đảm bảo rằng phương pháp Montessori có hiệu quả nhất có thể, bạn có thể cố gắng lôi kéo ông bà, chú, dì (hay những người trẻ tiếp xúc thường xuyên) giao tiếp với trẻ theo cách mà bạn làm. Hãy thử giải thích cách tiếp cận của bạn, để khi họ tương tác với con bạn, họ cũng làm tương tự. Điều này sẽ tạo ra một môi trường thuận lợi và thống nhất cho con hoạt động và phát triển.

7. Cho trẻ đi học ở trường Montessori 

Nếu có cơ hội, hãy ghi danh cho con bạn vào một trường học Montessori. Điều này sẽ đảm bảo rằng phương pháp tiếp cận của con đối với việc học tập, giáo dục và cuộc sống nói chung là giống nhau, cả ở nhà và ở trường.

Tuy nhiên, ngay cả khi con không đi học ở môi trường Montessori, hãy cho giáo viên biết về tiến bộ bạn đã đạt được với phương pháp này và chia sẻ những quan sát của bạn cho đến nay. Điều này sẽ cho phép giáo viên điều chỉnh tốt hơn phương pháp giảng dạy của họ cho phù hợp với sở thích của con bạn.

Cách dạy con theo phương pháp Montessori tại nhà

Phương pháp Montessori tại nhà cho trẻ 6- 12 tháng tuổi

Phương pháp Montessori tại nhà cho trẻ 2- 3 tuổi

Khi thực hành Montessori tại nhà, ban đang trao cho con mình quyền tự chủ trong cuộc sống của chúng. Phương pháp Montessori có thể giúp trẻ học cách tự khám phá và học hỏi khi chúng lớn lên, phát triển tính độc lập và khả năng tự điều chỉnh hành vi.

Mọi thông tin liên hệ:

CÔNG TY TNHH KINDERLOVE

• Website: https://kinderlove.vn

• Zalo: 0334549012

• Fanpage: https://www.facebook.com/kinderlove.vn

• Group: https://www.facebook.com/groups/kinderlovegiaoducsom

• Email: hello@kinderlove.vn