Đồ Chơi Montessori Tự Điều Chỉnh Là Gì Và Tác Dụng Của Chúng

Có rất nhiều điều chúng ta cân nhắc khi chọn đồ chơi Montessori cho con của mình. Chúng ta muốn đảm bảo đồ chơi phù hợp với sở thích của con mình và đáp ứng nhu cầu phát triển của chúng. Chúng ta thường muốn những món đồ chơi đơn giản được làm từ vật liệu tự nhiên. Một khía cạnh thực sự quan trọng cần xem xét là đó có phải là một món đồ chơi tự điều chỉnh hay không?

Dưới đây là một số thông tin về sự tự điều chỉnh của đồ chơi Montessori, hay còn gọi là khả năng kiểm soát lỗi. Tại sao điều đó lại quan trọng?

Đồ chơi có thể tự điều chỉnh có nghĩa là gì? 

Rất nhiều các đồ chơi và giáo cụ sử dụng trong phương pháp Montessori đều được tích hợp tính năng kiểm soát lỗi, hay còn gọi là tự điều chỉnh. Đồ chơi tự điều chỉnh là đồ chơi sẽ cung cấp cho trẻ một số phản hồi ngay lập tức về việc hoạt động đó có được thực hiện đúng hay không. Nói cách khác, một khía cạnh trong thiết kế của đồ chơi sẽ cho đứa trẻ biết liệu chúng đã làm thực hiện hoạt động một cách chính xác hay chưa. Trẻ không cần sự tương tác của người lớn để xác định xem trẻ đã hoàn thành công việc chính xác hay chưa. Trẻ có thể ngay lập tức nhận ra điều gì đó là "đúng" hay "sai", và có xu hướng thực hiện lặp đi lặp lại một hoạt động nào đó cho đển khi nó “đúng". Ngược lại, đồ chơi không tự điều chỉnh không có tính năng kiểm soát lỗi được tích hợp sẵn. Chúng có thể có nhiều cách để hoàn thành, hoặc cách "đúng" không dễ được xác định. 

Bộ giáo cụ các khối trụ Montessori là một ví dụ hoàn hảo cho điều này. Mỗi hình trụ lắp chính xác vào một lỗ nhất định với kích thước lớn dần hoặc nhỏ dần. Nếu một khối trụ không vừa khít với một cái lỗ, đứa trẻ biết chúng đã mắc “lỗi” và chúng có thể sửa lỗi của mình bằng cách xác định xem khối trụ nên được đặt vào lỗ nào là tương thích.  

Tại sao sự tự điều chỉnh trong Đồ chơi Montessori lại quan trọng?

Các đồ chơi tự điều chỉnh rất quan trọng vì nhiều lý do. 

• Khuyến khích trẻ độc lập hơn: Người lớn không cần phải liên tục làm gián đoạn công việc của trẻ để giải thích hoặc đảm bảo rằng công việc đang được thực hiện đúng cách. Trẻ có thể sử dụng các giác quan của riêng mình và tự mình nhìn thấy kết quả và tự mình tư duy để tìm cách giải quyết vấn đề. Khi mắc "lỗi" gì đó, trẻ nhận ra và tiếp tục suy nghĩ tìm cách chỉnh sửa. Dòng suy nghĩ của trẻ tiếp tục và trẻ có thể tập trung sâu hơn vào hoạt động đang làm mà không bị gián đoạn. Các đồ chơi trở thành “người thầy” thực sự và người lớn chỉ cần quan sát và hướng dẫn, thay vì sửa chữa. 
• Chúng giúp tinh chỉnh các giác quan: Bởi vì sự phản hồi trong các đồ chơi tự điều chỉnh thường đến từ các giác quan, trẻ em sẽ học cách vận dụng linh hoạt các giác quan khi chơi. Trẻ cần sử dụng và kết hợp các giác quan, khả năng vận động để hoàn thành hoạt động mà trẻ đang làm. Qua việc kích thích các giác quan, não trẻ sẽ vận động và phát triển.
• Đồ chơi Montessori có tính năng điều chỉnh giúp nuôi dưỡng sự tự tin và kỹ năng giải quyết vấn đề trong bản thân trẻ: Thay vì cảm thấy mình bị đánh giá và bị gián đoạn bởi người lớn đang "sửa" công việc của mình, các đồ chơi tự điều chỉnh sẽ cho trẻ biết vấn đề mình đang mắc phải. Vì vậy, trẻ em có thể tự mình khám phá một cách chủ động và linh hoạt để khắc phục vấn đề. Trẻ sẽ hình thành suy nghĩ "Mình có thể làm được!" thay vì "mình phải đi gọi bố mẹ giúp". 

Trẻ không cần chúng ta chỉnh sửa nhiều thứ khi chúng lớn lên như chúng ta vẫn nghĩ. Chúng có khả năng nhận ra sự phù hợp hay không phù hợp của chính mình và tự điều chỉnh. Việc cho phép trẻ làm điều này là rất quan trọng đối với sự phát triển của trẻ. Thay vì cảm thấy phụ thuộc và giới hạn, một đứa trẻ có thể cảm thấy tự tin chấp nhận rủi ro, thực hiện các hoạt động và khám phá mới vì chúng không sợ mắc sai lầm.

Một vài ví dụ về đồ chơi tự điều chỉnh trong Montessori

Có rất nhiều cách mà đồ chơi có thể tự điều chỉnh. Nó có thể là do thiết kế vật lý - giống như đồ chơi tháp vòng tự điều chỉnh trong bức ảnh này từ hộp đồ chơi Khám Phá của Kinderlove. Đồ chơi tháp vòng này một đế trụ dáng chóp và các vòng có kích cỡ nhỏ dần từ dưới lên trên để chúng chỉ khớp vào trụ tháp nếu được đặt theo đúng thứ tự. Nếu trẻ cố gắng đặt chiếc vòng màu xanh trước, vòng màu vàng và màu đỏ sẽ không trượt vào vị trí của chúng. 

Trong ảnh: Xếp vòng lung lay trong hộp đồ chơi Khám phá của Kinderlove cho bé 8-9 tháng tuổi

Điều này trái ngược với nhiều loại đồ chơi tháp vòng thông thường mà các vòng có thể nằm gọn trên đế theo bất kỳ thứ tự nào do trụ đứng tròn đều. Mặc dù các vòng thường có kích thước khác nhau và có một thứ tự "đúng". Nhưng thứ tự đó thường vượt quá khả năng kiểm soát của một đứa trẻ nhỏ vì nó đòi hỏi khả năng quan sát và phân biệt tinh tế hơn nhiều giữa các vòng. Sự phản hồi quá trừu tượng khiến đồ chơi đó phù hợp hơn với những đứa trẻ lớn hơn khi chúng có thể suy nghĩ sâu hơn về thứ tự mà không cần phản hồi từ thiết kế vật lý. Nói một cách đơn giản, mặc dù nó có thể tự điều chỉnh đối với một đứa trẻ lớn hơn, nhưng nó không dành cho những đứa trẻ nhỏ.

Đồ chơi Montessori cũng có thể tự điều chỉnh bằng cách sử dụng việc sắp theo màu sắc hay hình dạng. Bạn có thể thấy điều này với các mẫu đồ chơi ghép hình dưới đây. Các mảnh ghép phù hợp với màu sắc của các vòng hay hình dạng trên mỗi vị trí trên tấm bảng. Một đứa trẻ có thể sử dụng màu sắc hay hình dạng của các miếng ghép để ghép cho đúng và sẽ dễ dàng nhận ra lỗi sai của mình để điều chỉnh.

Trong ảnh: Ghép hình vòng tròn trong hộp đồ chơi Bập Bẹ của Kinderlove cho bé 12-13 tháng tuổi

Trong ảnh: Ghép hình hình học trong Hộp đồ chơi Chuyển Động của Kinderlove cho bé 14-15 tháng tuổi

Khi trẻ lớn hơn, phương pháp được sử dụng để tự sửa lỗi có thể trở nên trừu tượng hơn, nhưng nó luôn cần thiết. Ngay cả trong những năm tiểu học, tính chất tự điều chỉnh vẫn quan trọng. Là cha mẹ, chúng ta nên nghĩ về việc sử dụng các đồ chơi hay giáo cụ Montessori tự điều chỉnh cho con mình.

Tuy khả năng tự điều chỉnh là quan trọng, điều đó không có nghĩa là chúng ta không cho trẻ chơi các đồ chơi mở (ví dụ sắp các khối gỗ). Đồ chơi mở có thể kích thích khả năng sáng tạo và trí tưởng tượng của trẻ. Chỉ có điều rằng trong tất cả các học cụ hay đồ chơi mà trẻ đang dùng, chúng ta nên sử dụng một số sản phẩm có tính năng tự điều chỉnh.

Trong suốt cuộc đời của chúng ta, từ khi là một đứa trẻ chập chững bước qua tuổi trưởng thành, chúng ta mắc hết sai lầm này đến sai lầm khác. Đó là một trong những điều thực tế của cuộc sống. Chúng ta học được rằng rất nhiều khi chúng ta có thể tự sửa chữa những sai lầm của mình mà không cần sự giúp đỡ của người khác. Việc kiểm soát lỗi và tự điều chỉnh cho chúng ta biết liệu chúng ta đang đi đúng đường hay sai đường. Đây là lý do tại sao nó là một khái niệm quan trọng trẻ cần làm quen từ trong quá trình học tập thời thơ ấu. Chúng ta mang theo những bài học này trong suốt quá trình trưởng thành!